Het maken van een goede samenvatting kan het verschil betekenen tussen snel vergeten en lang onthouden. Een samenvatting helpt je de belangrijkste punten uit je lesstof te filteren en beter te begrijpen. Maar hoe maak je een goede samenvatting? Hier zijn de belangrijkste do’s en don’ts om je te begeleiden in het proces.

Do’s

1. Lees de tekst om zeker te zijn dat je de inhoud begrijpt

Zorg ervoor dat je de volledige tekst leest. Begrijp je een alinea niet? Vraag dan eerst uitleg aan een klasgenoot of chatbot.

• Tip: Vraag jezelf af: Kan ik dit uitleggen aan een klasgenoot? en probeer het ook effectief uit.

2. Schrijf in je eigen woorden

Het herformuleren van informatie helpt om de stof beter te begrijpen en maakt je samenvatting uniek. Vermijd het letterlijk overschrijven van zinnen.

• Tip: Probeer de hoofdpunten aan een vriend uit te leggen; als het duidelijk is, zit je goed.

3. Gebruik bullet points of schema’s

Structuur is alles. Korte, heldere opsommingstekens en schema’s maken de samenvatting overzichtelijker en zorgen ervoor dat je de inhoud beter gaat onthouden.

• Tip: Vat samen in bullet points of werk met een schema om de leerstof overzichtelijk te ordenen én beter te onthouden.

4. Noteer voorbeelden en toepassingen

Voorbeelden helpen je te begrijpen hoe je de theorie kunt toepassen. Ze zijn handig bij concepten die lastig te onthouden zijn.

• Tip: Bedenk voorbeelden en voeg ze toe aan je samenvatting. Vind je er zelf geen? Ga dan te rade bij een klasgenoot of chatbot.

5. Het beste uit de Cornell-methode: Maak gebruik van 2 kolommen

Structureer je samenvatting zo, dat je er ook effectief mee kan studeren (dus niet enkel nalezen; want dat is vooral tijdverspilling). De makkelijkste manier is om te werken met 2 kolommen: de begrippen, doelen of titels aan de linkerkant en de uitleg aan de rechterkant. Dek de rechterkant af en denk zelf na over de uitleg of definitie bij elk onderdeel.

• Tip: Lees je samenvatting hardop door of probeer belangrijke punten van je samenvatting uit het hoofd te vertellen.

---

Don’ts

1. Verlies je niet in details

Een samenvatting is geen kopie van de tekst. Probeer details en bijzaken weg te laten en concentreer je op hoofdpunten.

• Fout: Een paragraaf overschrijven die slechts een klein detail beschrijft.

2. Schrijf niet alles letterlijk over

Het letterlijk overschrijven van teksten lijkt soms makkelijker, maar het helpt niet om de stof te begrijpen. Maak je samenvatting uniek en formuleer in je eigen woorden. Door deze herformulering ga je actief nadenken over je leerstof, wat ervoor zorgt dat je het ook veel langer gaat onthouden.

• Fout: Hele stukken tekst letterlijk overschrijven zonder eigen inbreng.

3. Vermijd lange zinnen

Lange, complexe zinnen zijn moeilijker te onthouden. Houd je samenvatting beknopt en helder. Hoe minder woorden, hoe makkelijker om te onthouden.

Vb. Als je het proces van fotosynthese moet begrijpen, schrijf dan niet:
Fotosynthese is het proces waarbij planten, onder invloed van zonlicht, water en koolstofdioxide omzetten in glucose (C6H12O6) en zuurstof.
Noteer liever: zon + water + koolstofdioxide → glucose (suiker) + zuurstof (O2). Op die manier neemt de definitie letterlijk minder ruimte in in je hoofd, waardoor je dit gemakkelijker onthoudt.

• Fout: Gebruik van te veel woorden, bijzinnen of onnodig ingewikkelde taal.

4. Laat visualisatie niet achterwege

Een goede samenvatting hoeft niet alleen maar tekst te zijn. Voeg diagrammen, mindmaps of tekeningen toe. Ook kleine icoontjes zijn een must: 🪴 i.p.v. ‘planten’, ☀️ i.p.v. zonlicht, 🍭 i.p.v. suiker, … Hoe vreemder je schematische voorstelling, hoe beter je dit zal onthouden.

• Fout: Een lange tekstsamenvatting zonder enige visuele houvast.

5. Zet samenvatten niet pas in bij de toetsweek

Een samenvatting moet je tijdens het leren zelf helpen, dus begin op tijd! Als je alles last-minute moet samenvatten, ga je waarschijnlijk belangrijke punten missen.

• Fout: Pas samenvatten in de week voor je examen; dit veroorzaakt stress en vermindert je begrip.

Conclusie

Samenvatten is een waardevolle studietool, maar alleen als je het op de juiste manier toepast. Houd je aan de do’s, zoals het gebruiken van je eigen woorden en het weglaten van onbelangrijke details. Vermijd de don’ts, zoals het letterlijk overschrijven van tekst. Op deze manier bouw je een hulpmiddel voor jezelf op dat je écht helpt om de stof beter te begrijpen en te onthouden. Veel succes!